[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Het is weer eens de boodschapper van een gemaakte fout die de schuld krijgt, was zijn mening.De koningin is best in staat haar publieke optreden zelf zorgvuldiger te regisseren.‘Als we niet uitkijken komt de persvrijheid in het geding,’ was zijn slotsom.En hij had gelijk: het is op zijn minst merkwaardig dat de koningin de vrijheid wil hebben zich ongezouten uit te spreken en dan weer kwaad is als men haar wel degelijk gehoord blijkt te hebben.Als Beatrix zich wil ontworstelen aan de beperkingen van de ministeriële verantwoordelijkheid, dan moet zij de gevolgen ook accepteren.Het gaat niet aan om van anderen absolute geheimhouding te eisen als men zichzelf niet discreet wil opstellen en de eigen meningen met nadruk onder de aandacht brengt van (vaak kritische) volksvertegenwoordigers.Bij een volgende gelegenheid ging je moeder trouwens nog verder en zelfs staatsrechtelijk haar boekje te buiten.In november 2009 hield zij toch maar weer een vertrouwelijk gesprek met vijftig Tweede Kamerleden.Ditmaal had zij de aanwezigen expliciet op het hart gedrukt te zwijgen over wat zij van plan was te vertellen.Niettemin vond VVD-fractielid Arend Jan Boekestijn dat hij niet voor zich mocht houden wat hij gehoord had.Dit keer was de dienstdoende koningin namelijk zo ver gegaan dat zij de parlementariërs een andere werkwijze had aangeraden.Op het Binnenhof diende men niet zo vaak achter alle mogelijke ‘eendagsvliegen’ en hypes aan te hollen om daar telkens maar weer spoeddebatten over aan te vragen.Begrijp me goed, Alex, waarschijnlijk had je moeder daar helemaal geen ongelijk in, maar het past in ons staatsbestel nu eenmaal niet om volksvertegenwoordigers de les te lezen over hun manier van werken.Zo ligt het zelfs in de Grondwet verankerd: het parlement als hoogste instantie in dit land regelt zijn eigen werkzaamheden; daar heeft de regering niets over te zeggen.Niettemin was het VVD-kamerlid Boekestijn inmiddels door zijn fractievoorzitter Rutte naar huis gestuurd: het verklappen van uitlatingen van de koningin noemde hij ‘een doodzonde’.Van alle kanten kwamen staatsrechtgeleerden in actie om duidelijk te maken dat juist Beatrix haar mond voorbij had gepraat.Hoogleraar Staatsrecht Paul Bovend’Eert uit Nijmegen liet weten: ‘Als lid van de regering moet zij zich niet bemoeien met de werkwijze van de Kamer.’ En zijn inmiddels afgetreden collega Tijn Kortmann noemde het optreden van de koningin ‘onverstandig’.‘Zij moet oppassen met dergelijke uitspraken.Een Kamerlid mag best praten, de koningin moet haar mond houden en zich laten informeren.’ Is die situatie van braaf je mond houden in de toekomst iets voor jou? Ik geloof dat het nauwelijks bij jouw inborst past.Doe het dan niet, Alex.14JE RELATIE MET DE ONDERKONINGBij problemen is het gewoonlijk de ‘onderkoning’ die je te hulp moet snellen.Die rol wordt al weer geruime tijd vervuld door mr.H.D.Tjeenk Willink, een van de meest trouwhartige intimi van je moeder.Hij is daartoe uitverkoren als een degelijk kenner van het geschreven en ongeschreven staatsrecht en in al die veertien jaar dat hij zijn hoge positie bekleedt is er nooit een wanklank vernomen over de manier waarop hij zijn ambt uitoefent.Ik vermeld dit alleen omdat een veel gehoord argument tegen het herstel van de republiek in ons land luidt dat de verkiezing van een president tot veel politiek gesjacher ‘in achterkamertjes’ zou leiden waardoor het staatshoofd niet langer een algemeen geachte, boven de partijen staande figuur zou zijn.In werkelijkheid bewijst de geruisloze benoeming van Tjeenk Willink in 1997 het tegendeel.En ook in het verleden is nooit enig probleem gerezen als er een geschikte ‘onderkoning’ moest worden aangewezen.Hetzelfde geldt voor het vinden van een kandidaat-president in onze buurrepublieken.Ook buiten onze grenzen blijkt men telkens weer, zonder moeizaam touwtrekken tussen politieke richtingen, in staat een dame of heer van onbesproken gedrag te vinden die met een minzame uitstraling en het vermogen om goede speeches voor te lezen, de presidentsrol op zich kan nemen.En ik denk dan natuurlijk niet aan zogenaamde ‘presidentiële republieken’ als Frankrijk of de Verenigde Staten waar de president een machtige, bestuurlijk-uitvoerende positie inneemt.Naar een dergelijk staatsbestel verlangt in ons land geen enkele republikein.Natuurlijk is het van belang dat in het nu nog heersende regeringsstelsel de koning en de onderkoning het goed met elkaar kunnen vinden, al hoeft het in mijn ogen nu ook weer niet zo klef te zijn als tussen je moeder en Tjeenk Willink.Op momenten dat het koningschap onder vuur ligt klimt de vice-voorzitter van de Raad van State wel wat erg nadrukkelijk op de barricaden, zoals bleek op 14 april 2000, toen hij in NRC Handelsblad een apologie van het koningschap publiceerde.Waarschijnlijk was het verstandig geweest als de onderkoning zich enigszins op de achtergrond had gehouden in de destijds oplaaiende discussie over de grenzen van de moderne monarchie.Maar alsof hij daartoe speciaal was aangespoord sprong Tjeenk Willink voor ‘zijn’ koningin in de bres, in een eerder mallotige dan politiek verantwoorde solo-reddingsactie.Zijn argumentatie resulteerde in de stelling ‘dat een erfelijk staatshoofd kan bijdragen aan een levende democratie die wordt gekenmerkt door publieke betrokkenheid bij wat ons gemeenschappelijk raakt, door aandacht voor nieuwe ontwikkelingen, door het overstijgen van deelbelangen en door het erkennen van de menselijke maat’.Als deze bewering al iets betekent, Alex, dan kunnen we hem toch niet anders in gewoon Nederlands vertalen dan zo: de koning kan, doordat zijn ambt erfelijk is, iets voor de democratie betekenen omdat hij bij uitstek geïnteresseerd is in onze gemeenschappelijke belangen, aandacht heeft voor wat er om ons heen verandert, geen bijzondere eigen belangen nastreeft en steeds oog heeft voor de betrekkelijkheid van ieder menselijk streven.Het is in mijn ogen niet duidelijk waarom Tjeenk Willink niet precies hetzelfde zou kunnen zeggen over een vuilnisman, een kunstschilder, een kruidenier of een dominee en toch oefenen deze burgers hun functies veelal niet erfelijk uit.Maar de geciteerde bloemrijke ophemeling van het optreden der Oranjedynastie gaat er op zijn minst aan voorbij dat het koningshuis nu juist helemaal niet openstaat voor veranderingen (ook jij, Alex, hebt herhaaldelijk verteld dat je niets voelt voor een ‘uitgekleed’ koningschap), en dat de familie vooral uitblinkt in het verdedigen van eigen deelbelangen en met name warmloopt voor wat zij gemeen heeft met een uiterst kleine elite, terwijl Beatrix in haar vasthouden aan majesteitelijke bejegening de menselijke maat nogal eens uit het oog verliest.Al met al begeef je je in een wespennest, Alex, als je tegelijkertijd vrij man én koning én president van de Raad van State zou willen zijn; doe het niet, Alex.15WILDERS ALS GEVAAR VOOR JOUW POSITIEDe beweging van de PVV is een wonderlijke combinatie van grof-rechtse en behoudend-linkse opinies; het ultranationalisme en de daarbij behorende vreemdelingenhetze is griezelig rechts en het krampachtig vasthouden aan de pensioenleeftijd van 65 jaar is orthodox links.Bij zo’n grabbelton aan opvattingen weet je nooit wat je bij een concreet probleem van de Wildersadepten kunt verwachten.Normaal gesproken zou je ervan moeten uitgaan dat hun zelfbedachte doorsnee-Nederlanders, Henk en Ingrid, fervente Oranjeklanten zullen zijn die niets aan de huidige status van de monarchie willen veranderen.Maar zo simpel ligt het niet, Alex.Nieu-wrechts is ook rancuneus, lichtgeraakt en wantrouwend [ Pobierz całość w formacie PDF ]